Το ελαιόλαδο είναι το έλαιο των καρπών της ελιάς. Εξάγεται με έκθλιψη των ελιών, οι οποίες πρέπει να συλλέγονται πριν από την τελική τους ωρίμανση, όταν δηλαδή έχουν χρώμα πράσινο-μελιτζανί, καθώς η ποιότητα του λαδιού τους είναι πολύ καλύτερη από αυτήν του λαδιού που εξάγεται από τους τελείως ώριμους καρπούς .

 

ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΣΑΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΟ ΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

Στην αρχαιότητα, που δεν γινόταν χρήση σαπουνιού για την προσωπική υγιεινή, οι άνθρωποι άλειφαν τα μαλλιά και το σώμα τους με λάδι ελιάς για να τα καθαρίσουν, να τα αρωματίσουν και να τα κάνουν πιο απαλά.  

Ήταν γνωστό το ελαιόλαδο και για τις  θεραπευτικές του ιδιότητες, ιδιαίτερα στις δερματικές παθήσεις. Ο Όμηρος το αποκάλεσε «υγρό χρυσάφι», ο Ασκληπιός το αναφέρει ως «ίαμα» και ο Ιπποκράτης το είπε «μέγα θεραπευτή».

Σήμερα γνωρίζουμε ότι το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως η βιταμίνη E και οι πολυφαινόλες, αλλά και σε χλωροφύλλη (ειδικά το παρθένο ελαιόλαδο). Eπιπλέον, περιέχει και άλλα σημαντικά δραστικά συστατικά, όπως υψηλά ποσοστά βιταμίνης K, αλλά και ιχνοστοιχεία, όπως νάτριο και κάλιο, που είναι ευεργετικά για το δέρμα, και σίδηρο, που κάνει πολύ καλό στα μαλλιά. Η Ηerbolive χρησιμοποιεί το ελαιόλαδο σαν βασικό ενεργό συστατικό των καλλυντικών της, βασιζόμενη στις μελέτες που παρουσιάζουν το ελαιόλαδο να έχει ιδιότητες:

  • Ενυδατικές
  • Αντιοξειδωτικές
  • Αντιγηραντικές

 

ΕΛΙΑ

Η ελιά ή ελαιόδεντρο ή λιόδεντρο είναι γένος της οικογένειας των Ελαιοειδών (Oleaceae).

Eίναι γνωστή από τους αρχαίους χρόνους στην περιοχή της Μεσογείου.

Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Όπως αναφέρει ο Πλίνιος, κατά το 580 π.Χ, ούτε το Λάτιο ούτε η Ισπανία ούτε η Τύνιδα γνώριζαν την ελιά και την καλλιέργειά της.

Πιστεύεται ότι από τη Νεολιθική Εποχή στον Αιγιακό κόσμο ανάμεσα στους βρώσιμους καρπούς περιλαμβάνονταν και η συλλογή καρπών αγριελιάς (Olea europaea oleaster). Στα τέλη της Νεολιθικής Εποχής χρονολογούνται άλλωστε και τα παλαιοτέρα ως τώρα δείγματα γύρης ελιάς που διαθέτουμε και τα οποία προέρχονται από την Κρήτη και τη Βοιωτία.

Στη Νίσυρο, την Κύμη και τη Σαντορίνη, βρέθηκαν απολιθωμένα φύλλα της Ευρωπαϊκής Ελέας που χρονολογούνται 50.000 χρόνια.

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση, πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη. Η ελιά υπήρξε το σύμβολο της θεάς Αθηνάς.

Είναι δέντρο αειθαλές, έχει φύλλα αντίθετα, λογχοειδή, δερματώδη, σκουροπράσινα στην άνω επιφάνεια και αργυρόχροα στην κάτω. Τα άνθη της είναι λευκωπά, μονοπέταλα και πολύ μικρά, σχηματίζουν ταξιανθία βότρυος που εμφανίζονται προς το τέλος Μαΐου, ενώ ο καρπός ωριμάζει και συλλέγεται κατά τα τέλη του φθινοπώρου και αρχές του χειμώνα. Ο κορμός της ελιάς είναι οζώδης και καλύπτεται από τεφρόφαιο φλοιό.

 

Η ΕΛΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Ο καρπός της ελιάς είναι βασικός στη Μεσογειακή διατροφή, τόσο ως εδώδιμος όσο και με τη μορφή του ελαιόλαδου.

Ο καρπός της ελιάς είναι θαυμάσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Παρέχει φυτικές ίνες και μέταλλα στον οργανισμό. Είναι πηγή της βιταμίνης Ε, ένα φυσικό αντιοξειδωτικό. Η βιταμίνη Ε, θεωρείται επίσης ότι  επιβραδύνει τις αλλοιώσεις των κυτταρικών μεμβρανών και καταπολεμά την οστεοπόρωση. Τα φαινολικά του συστατικά έχουν δείξει αντι-φλεγμονώδεις και χημειο-προστατευτικές ιδιότητες.

Η ευρωπαϊκή μελέτη EUROLIVE (The effect of olive oil consumption on oxidative damage in European populations) παρουσίασε, το 2006, τεκμηριωμένες αποδείξεις για τον προστατευτικό ρόλο των φαινολικών συστατικών του ελαιόλαδου . Τα πειράματα της μελέτης αυτής πραγματοποιήθηκαν σε 200 υγιείς εθελοντές από όλη την Ευρώπη και κατέδειξαν προστασία ενάντια στο οξειδωτικό στρες, κατόπιν καθημερινής κατανάλωσης 25ml ελαιόλαδου πλούσιου σε φαινολικά συστατικά (παρθένο ελαιόλαδο). Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε αύξηση στα επίπεδα HDL (καλής χοληστερόλης), και μειωμένοι δείκτες λιπιδικού οξειδωτικού στρες μετά από τρίμηνη κατανάλωσης παρθένου ελαιόλαδου. Επιπλέον, η ίδια μελέτη, έδειξε μείωση σε δείκτες οξείδωσης του DNA, της τάξεως του 13% – ποσοστό συγκρίσιμο με τα ποσά που παρατηρούνται μετά το ¨κόψιμο¨ του καπνίσματος.

 

Η ΕΛΙΑ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΟ

Λόγω του σημαντικού ρόλου που έπαιξε η ελιά ανά τους αιώνες στην καθημερινότητα των λαών της Μεσογείου και στην Ελλάδα ειδικότερα, τα κλαδιά, ο καρπός αλλά και το ελαιόλαδο, έχουν συμβολικό χαρακτήρα και κατέχουν τιμητική θέση σε διάφορες δραστηριότητες της ζωής των κατοίκων της περιοχής. Έτσι στην αρχαιότητα  θα  δούμε κλαδί αγριελιάς να γίνεται στεφάνι, ο λεγόμενος κότινος, και να προσφέρεται  σαν έπαθλο στους νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων. Με ελαιόλαδο αλείφουν το σώμα του βαπτιζόμενου, κατά το μυστήριο της Βάπτισης στην ορθόδοξη Χριστιανική θρησκεία.

Οι λαοί της Μεσογείου σε βάθος αιώνων αλλά και σήμερα διακοσμούν πολλά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, (αντικείμενα από πηλό ή ξύλο, λευκά είδη, κοσμήματα κ.α.) με μοτίβα αποτελούμενα από κλαδιά και καρπούς ελιάς.

Το δέντρο της ελιάς επίσης, σαν σύμβολο, ενέπνευσε έργα πολλών καλλιτεχνών.